Սահմանադրական արդարադատությունը հայկական ձևով Արման Ղուկասյան
Հայաստանի Սահմանադրական դատարանի որոշումը Արցախյան հիմնախնդրի վերաբերյալ իսկական հայրենասերների համար ընկալվեց որպես ապտակ։ Իր կարծիքը այս սահմանադրաիրավական որոշման վերաբերյալ ներկայացնում է քաղաքագետ Արման Ղուկասյանը (Երևան): Հայաստանի հայրենասեր և պարզապես արժանապատիվ մարդ, ով նման ապտակներ ընդունել սովոր չի:
Սահմանադրական արդարադատությունը հայկական ձևով
ՀՀ Սահմանադրական դատարանը 2024 թվականի սեպտեմբերի 26-ի որոշմամբ փաստացի չեղարկել է Սահմանադրության նախաբանում նշված Անկախության հռչակագրի իրավաբանական ուժը:
Վերջերս Նիկոլ Փաշինյանը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի ելույթում նշեց. «Եթե Հայաստանի Սահմանադրական դատարանը որոշի, որ Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիրը հակասում է Սահմանադրությանը, ապա անհրաժեշտ կլինի փոփոխություններ կատարել Սահմանադրության մեջ՝ խաղաղության հասնելու համար»: Այս խոսքերը նոր իմաստ են ստանում Սահմանադրական դատարանի որոշման ֆոնին, որը կասկածի տակ է դրել Անկախության հռչակագրի այն դրույթը, որը վերաբերում է Արցախին:
Ինչու՞ է դա կարևոր
Անկախության հռչակագիրը հղում է կատարում 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի համատեղ որոշմանը՝ Հայկական ԽՍՀ-ի և Լեռնային Ղարաբաղի վերամիավորման մասին, ինչպես նաև ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքին: Այս դրույթից վերջնականապես հրաժարվելը նշանակում է Արցախի վերացումը որպես քաղաքական միավոր և արցախցիների՝ իրենց հողի վրա ապրելու իրավունքի կորուստ:
Բացի այդ, Սահմանադրության նախաբանից կարող է ամբողջությամբ դուրս բերվել Հռչակագրի հիշատակումը, ինչը վտանգի տակ է դնում ոչ միայն Արցախը, այլև Հայաստանի անկախության հաստատման գործընթացը, որը ամրագրված է Հռչակագրի 12-րդ հոդվածով:
Ի՞նչ է դա նշանակում Արցախի և Հայաստանի համար
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած հայկական կառավարությունը փաստացի վերջնականապես փակում է Արցախի հարցը՝ զրկելով նրա բնակիչներին ինքնորոշման իրավունքից և երբևէ իրենց հողեր վերադարձի հնարավորությունից: Այս քայլը ոչ միայն օրինականացնում է Արցախի վերջնական հրաժարումը, այլև ուժեղացնում է Բաքվի դիրքերը միջազգային հարթակում։
Ինչու՞ է դա վտանգավոր
Ադրբեջանի պահանջով վերանայվեց Հայաստանի պետականության հիմքերը։ Անկախության հռչակագրի գոյությունը կարևոր է երկրի համար։ Հարցը նույնիսկ այն չէ՝ այնտեղ նշվում է Արցախը, թե ոչ, կարո՞ղ են դիտարկել դա որպես տարածքային պահանջներ, թե ոչ։ Հարցն այն է, որ կասկածի տակ է դրվել Հայաստանի՝ ինքնուրույն պետություն լինելու իրավունքը։ Եվ ՀՀ կառավարությունը հեշտությամբ հրաժարվեց այս իրավունքից՝ խաղաղության հասնելու կարգախոսների ներքո։
Մարտահրավերները առկա են։ Այսօրվա հրաժարումը Հայաստանի անկախությունից հարվածում է նրա ինքնիշխանությանը և պետականությանը, ինչը վտանգավոր է մեր հայրենիքի ապագայի համար:
Արման Ղուկասյան